Zur Haupt­na­vi­ga­ti­on sprin­gen [Alt]+[0] Zum Sei­ten­in­halt sprin­gen [Alt]+[1]

Par­ti­zi­pia­l­for­men er­ken­nen

In­fo­box

Diese Seite ist Teil einer Ma­te­ria­li­en­samm­lung zum Bil­dungs­plan 2004: Grund­la­gen der Kom­pe­tenz­ori­en­tie­rung. Bitte be­ach­ten Sie, dass der Bil­dungs­plan fort­ge­schrie­ben wurde.

For­men des Par­ti­zips

 

Kenn­zei­chen

De­kli­na­ti­ons­klas­se

Par­ti­zip der Gleich­zei­tig­keit

-ns- und -nt-

Drit­te De­kli­na­ti­on, Misch­grup­pe

Par­ti­zip der Vor­zei­tig­keit

-tus,-ta,-tum oder -sus,-sa,-sum

a- und o-De­kli­na­ti­on

Par­ti­zip der Nach­zei­tig­keit

-urus,-ura,-urum

a- und o-De­kli­na­ti­on

Ver­wechs­lungs­ge­fah­ren

  • Ad­jek­ti­ve, deren Wort­stamm auf -nt endet, z.B. ve­he­ment-is, di­li­gent-is, de-men­tis;
  • Ad­jek­ti­ve auf -tus und -sus, z.B. gra­tus, latus (breit), ad­ver­sus, sus­pi­cio­sus;
  • nd-For­men, z.B. aman­ti / aman­di ; aman­tis / aman­dis; aman­tia / aman­da;

Funk­tio­nen einer Par­ti­zi­pia­l­form

1.  Par­ti­zip als Sinn­trä­ger („Prä­di­kats­no­men“)
Be­schrei­bung:
Das Par­ti­zip bil­det zu­sam­men mit esse (sel­ten ha­be­re) das Prä­di­kat.
Bei­spie­le:
Di­sci­pu­li lau­da­ti sunt. Die Schü­ler wur­den ge­lobt.
Paula Romam vi­si­ta­tu­ra est. Paula will Rom be­sich­ti­gen .
Über­set­zung:  
- mehr­tei­li­ge Ver­bal­form.
- bei Part. Fut.: Um­schrei­bung mit wol­len , die Ab­sicht haben , im Be­griff sein .

2.  Par­ti­zip als Teil einer Par­ti­zi­pia­l­kon­struk­ti­on
Be­schrei­bung:
Das Par­ti­zip ist Teil einer Par­ti­ci­pi­um-co­ni­unc­tum-Kon­struk­ti­on oder eines Ab­la­ti­vus ab­so­lu­tus.
Bei­spie­le:
Di­sci­pu­li am­bu­lan­tes ri­dent. Die Schü­ler gehen spa­zie­ren und la­chen dabei.
La­bo­ri­bus fi­ni­tis quie­sci­mus. Nach ge­ta­ner Ar­beit ruhen wir uns aus.
Über­set­zung:
- Bei­ord­nung ( und )
- Sub­junk­tio­nal­satz ( wäh­rend, nach­dem usw.)
- Sub­stan­tiv mit Prä­po­si­ti­on ( bei, nach usw.)
- nur bei P.c. mög­lich: wört­lich (z.B. sin­gend )
- nur bei P.c. mög­lich: Re­la­tiv­satz

3.  Par­ti­zip als Teil eines AcP
Be­schrei­bung:
Das Par­ti­zip be­schreibt nach einem Verb der Wahr­neh­mung zu­sam­men mit einem Ak­ku­sa­tiv den Vor­gang des Wahr­ge­nom­me­nen.
Bei­spie­le:
Audio li­be­ros ri­den­tes. Ich höre, wie die Kin­der la­chen.
Über­set­zung:
Ne­ben­satz, der mit wie oder dass ein­ge­lei­tet wird.

4.  Sub­stan­ti­vier­tes Par­ti­zip
Be­schrei­bung:
Das – al­lein ste­hen­de – Par­ti­zip übt die Funk­ti­on eines Sub­stan­tivs aus, ist also z.B. Ob­jekt.
Bei­spie­le:
Magna pars vitae el­a­b­itur male agen­ti­bus. Ein gro­ßer Teil des Le­bens ent­geht den­je­ni­gen, die schlecht han­deln.
Über­set­zung:
- Sub­stan­tiv
- Um­schrei­bung (z.B. der­je­ni­ge, der )

Auf­ga­be

Un­ter­strei­chen Sie alle Part­zi­pia­l­for­men und tra­gen Sie dann jede Form in je­weils einer Zeile in der pas­sen­den Ta­bel­len­spal­te ein.

[2] In­i­mi­ca est mul­to­rum con­ver­sa­tio: Nemo non ali­quod nobis vi­ti­um aut com­men­dat aut im­pri­mit aut nesci­en­ti­bus adl­in­it. Utique quo maior est po­pu­lus, cui mis­ce­mur, hoc pe­ri­cu­li plus est. Nihil vero tam dam­no­sum bonis mo­ri­bus quam in ali­quo spec­ta­cu­lo de­si­de­re; tunc enim per vo­lupt­a­tem fa­ci­li­us vitia sub­re­p­unt. [3] Quid me exi­sti­mas di­ce­re? Ava­ri­or redeo, am­bi­tio­si­or, lu­xu­rio­si­or? Immo vero cru­de­li­or et in­hu­ma­ni­or, quia inter ho­mi­nes fui. Casu in me­ri­dia­num spec­ta­cu­lum in­ci­di, lusus ex­spec­tans et sales et ali­quid la­xamen­ti, quo ho­mi­num oculi ab hu­ma­no cruo­re ac­quie­scant. Con­tra est: Quid­quid ante pugna­tum est, mi­se­ri­cor­dia fuit; nunc omis­sis nugis mera ho­mi­ci­dia sunt. Nihil ha­bent, quo te­gan­tur; ad ictum totis cor­po­ri­bus ex­po­si­ti num­quam frus­tra manum mit­t­unt. [4] Hoc ple­ri­que or­di­na­riis pa­ri­bus et pos­tu­la­ti­ciis prae­fer­unt. Quid­ni prae­fe­rant? Non galea, non scuto re­pel­li­tur fer­rum. Quo mu­ni­men­ta? Quo artes? Omnia ista mor­tis morae sunt. Mane leo­ni­bus et ursis ho­mi­nes, me­ri­die spec­ta­to­ri­bus suis obi­ci­un­tur. In­ter­fec­to­res in­ter­fec­tu­ris iubent obici et vic­to­rem in aliam de­ti­nent cae­dem; ex­itus pug­nan­ti­um mors est. Ferro et igne res ge­ri­tur. [5] Haec fiunt, dum vacat ha­re­na. „Sed la­tro­ci­ni­um fecit ali­quis, oc­ci­dit ho­mi­nem.“ Quid ergo? Quia oc­ci­dit, ille me­ruit, ut hoc pa­tere­tur: Tu quid me­ru­is­ti miser, ut hoc spec­tes? „Oc­ci­de, ver­be­ra, ure! Quare tam ti­mi­de in­cur­rit in fer­rum? Quare parum au­dac­ter oc­ci­dit? Quare parum li­ben­ter mo­ri­tur? Pla­gis aga­tur in vul­ne­ra, mu­tu­os ictus nudis et ob­viis pec­to­ri­bus ex­ci­pi­a­nt!“ In­ter­missum est spec­ta­cu­lum: „In­te­rim iugu­len­tur ho­mi­nes, ne nihil aga­tur!“ Age, ne hoc qui­dem in­tel­le­gi­tis, mala ex­em­p­la in eos red­un­da­re, qui fa­ci­unt? Agite dis im­mor­ta­li­bus gra­ti­as, quod eum do­ce­tis esse crud­e­lem, qui non po­test dis­ce­re.

§

Par­ti­zip als Sinn­trä­ger

Par­ti­zip als Teil einer
Par­ti­zi­pia­l­kon­struk­ti­on

sub­stan­ti­vier­tes Par­ti­zip

2

 

 

nesci­en­ti­bus (2)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ad­ditum

Über­tra­gen Sie die ge­fun­de­nen Par­ti­zi­pi­en in die Spal­ten „ge­fun­de­nes Par­ti­zip“  und bil­den Sie dann je­weils die Grund­form, unter der das Wort im Le­xi­kon nach­ge­schla­gen wer­den kann.

ge­fun­de­nes Par­ti­zip

Grund­form

 

ge­fun­de­nes Par­ti­zip

Grund­form

nesci­en­ti­bus (2)

nescio

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

wei­ter: Lö­sung

Satz­gram­ma­ti­k_­Übun­gen: Her­un­ter­la­den [docx] [224 KB]

Satz­gram­ma­ti­k_­Übun­gen: Her­un­ter­la­den [pdf] [410 KB]