Plautus

M. Haecine tua domust? S. Ita inquam. M. Quis erus est igitur tibi?

SOS. Amphitruo, qui nunc praefectust Thebanis legionibus,

quicum nupta est Alcumena. MERC. Quid ais? quid nomen tibi est?

SOS. Sosiam vocant Thebani, Davo prognatum patre. 365

MERC. Ne tu istic hodie malo tuo compositis mendaciis

advenisti, audaciai columen, consutis dolis.

SOS. Immo equidem tunicis consutis huc advenio, non dolis.

MERC. At mentiris etiam: certo pedibus, non tunicis venis.

SOS. Ita profecto. MERC. Nunc profecto vapula ob mendacium. 370

SOS. Non edepol volo profecto. MERC. At pol profecto ingratiis.

hoc quidem profecto certum est, non est arbitrarium.

SOS. Tuam fidem obsecro. MERC. Tun te audes Sosiam esse dicere,

qui ego sum? S. Perii. M. Parum etiam, praeut futurum est, praedicas.

quoius nunc es? SOS. Tuos, nam pugnis usu fecisti tuom. 375

pro fidem, Thebani cives. MERC. Etiam clamas, carnifex?

loquere, quid venisti? SOS. Vt esset quem tu pugnis caederes.

M. Cuius es? S. Amphitruonis, inquam, Sosia. M. Ergo istoc magis,

quia vaniloquo's, vapulabis: ego sum, non tu, Sosia.

SOS. Ita di faciant, ut tu potius sis atque ego te ut verberem. 380

M. Etiam muttis? S. Iam tacebo. M. Quis tibi erust? S. Quem tu voles.

MERC. Quid igitur? qui nunc vocare? SOS. Nemo nisi quem iusseris.

MERC. Amphitruonis te esse aiebas Sosiam. SOS. Peccaveram,

nam Amphitruonis ~socium ne me esse volui dicere.

MERC. Scibam equidem nullum esse nobis nisi me servom Sosiam. 385

fugit te ratio. SOS. Vtinam istuc pugni fecissent tui.

MERC. Ego sum Sosia ille quem tu dudum esse aiebas mihi.

SOS. Obsecro ut per pacem liceat te alloqui, ut ne vapulem.

MERC. Immo indutiae parumper fiant, si quid vis loqui.

SOS. Non loquar nisi pace facta, quando pugnis plus vales. 390

MERC. Dic si quid vis, non nocebo. SOS. Tuae fide credo? MERC. Meae.

SOS. Quid si falles? MERC. Tum Mercurius Sosiae iratus siet.

SOS. Animum advorte. nunc licet mihi libere quidvis loqui.

Amphitruonis ego sum servos Sosia. MERC. Etiam denuo?

SOS. Pacem feci, foedus feci. vera dico. MERC. Vapula. 395

SOS. Vt libet quid tibi libet fac, quoniam pugnis plus vales;

verum, utut es facturus, hoc quidem hercle haud reticebo tamen.

MERC. Tu me vivos hodie numquam facies quin sim Sosia.

SOS. Certe edepol tu me alienabis numquam quin noster siem;

nec nobis praeter med alius quisquam est servos Sosia. 400

[qui cum Amphitruone hinc una ieram in exercitum.]

M. Hic homo sanus non est. S. Quod mihi praedicas vitium, id tibi est.

quid, malum, non sum ego servos Amphitruonis Sosia?

nonne hac noctu nostra navis <huc> ex portu Persico

venit, quae me advexit? nonne me huc erus misit meus? 405

nonne ego nunc sto ante aedes nostras? non mi est lanterna in manu?

non loquor, non vigilo? nonne hic homo modo me pugnis contudit?

fecit hercle, nam etiam misero nunc <mihi> malae dolent.

quid igitur ego dubito, aut cur non intro eo in nostram domum?

M. Quid, domum vostram? S. Ita enim vero. M. Quin quae dixisti modo 410

omnia ementitu's: equidem Sosia Amphitruonis sum.

nam noctu hac soluta est navis nostra e portu Persico,

et ubi Pterela rex regnavit oppidum expugnavimus,

et legiones Teloboarum vi pugnando cepimus,

et ipsus Amphitruo optruncavit regem Pterelam in proelio. 415

SOS. Egomet mihi non credo, cum illaec autumare illum audio;

hic quidem certe quae illic sunt res gestae memorat memoriter.

sed quid ais? quid Amphitruoni <doni> a Telobois datum est?

MERC. Pterela rex qui potitare solitus est patera aurea.

SOS. Elocutus est. ubi patera nunc est? MERC. <Est> in cistula; 420

Amphitruonis obsignata signo est. SOS. Signi dic quid est?

MERC. Cum quadrigis Sol exoriens. quid me captas, carnufex?

SOS. Argumentis vicit, aliud nomen quaerundum est mihi.

nescio unde haec hic spectavit. iam ego hunc decipiam probe;

nam quod egomet solus feci, nec quisquam alius affuit, 425

in tabernaclo, id quidem hodie numquam poterit dicere.

si tu Sosia es, legiones cum pugnabant maxume,

quid in tabernaclo fecisti? victus sum, si dixeris.

MERC. Cadus erat vini, inde implevi hirneam. SOS. Ingressust viam.

MERC. Eam ego, ut matre fuerat natum, vini eduxi meri. 430

SOS. Factum est illud, ut ego illic vini hirneam ebiberim meri.

mira sunt nisi latuit intus illic in illac hirnea.

MERC. Quid nunc? vincon argumentis, te non esse Sosiam?

SOS. Tu negas med esse? MERC. Quid ego ni negem, qui egomet siem?

SOS. Per Iovem iuro med esse neque me falsum dicere. 435

MERC. At ego per Mercurium iuro, tibi Iovem non credere;

nam iniurato scio plus credet mihi quam iurato tibi.

SOS. Quis ego sum saltem, si non sum Sosia? te interrogo.

MERC. Vbi ego Sosia nolim esse, tu esto sane Sosia;

nunc, quando ego sum, vapulabis, ni hinc abis, ignobilis. 440

SOS. Certe edepol, quom illum contemplo et formam cognosco meam,

quem ad modum ego sum—saepe in speculum inspexi—nimis similest mei;

itidem habet petasum ac vestitum: tam consimilest atque ego;

sura, pes, statura, tonsus, oculi, nasum vel labra,

malae, mentum, barba, collus: totus. quid verbis opust? 445

si tergum cicatricosum, nihil hoc similist similius.

sed quom cogito, equidem certo idem sum qui semper fui.

novi erum, novi aedis nostras; sane sapio et sentio.

non ego illi obtempero quod loquitur. pultabo foris.

MERC. Quo agis te? S. Domum. M. Quadrigas si nunc inscendas Iovis 450

atque hinc fugias, ita vix poteris effugere infortunium.

SOS. Nonne erae meae nuntiare quod erus meus iussit licet?

MERC. Tuae si quid vis nuntiare: hanc nostram adire non sinam.

nam si me inritassis, hodie lumbifragium hinc auferes.

SOS. Abeo potius. di immortales, obsecro vostram fidem, 455

ubi ego perii? ubi immutatus sum? ubi ego formam perdidi?

an egomet me illic reliqui, si forte oblitus fui?

nam hic quidem omnem imaginem meam, quae antehac fuerat, possidet.

vivo fit quod numquam quisquam mortuo faciet mihi.

ibo ad portum atque haec uti sunt facta ero dicam meo; 460

nisi etiam is quoque me ignorabit: quod ille faxit Iuppiter,

ut ego hodie raso capite calvos capiam pilleum.—